FRASES QUE VOU BOTAR DE MENOS

Sabedes ao que me refiro cando falo desas frases que dixeron (e din) as nais e os pais aos seus fillos ao longo do tempo e que van pasando de ser unha lata a ser graciosas, verdade? Pois deso é, precisamente, do que quero escribir hoxe, desas frases.

A min dicíamas sobre todo miña nai, supoño que polo papel que desempeñaba na miña educación, papel que varía en función das casas de forma evidente. Digamos que na miña, o poli malo era miña nai e o bo meu pai (a non ser cando a cousa era moi heavy que o poli bo non era tan bo e o malo seguía sendo igual de malo). O certo é que esas frases, esas expresións quedaron na miña memoria pola cantidade incontable de veces que foron ditas e porque aínda hoxe en día as escoito de vez en cando. Ao principio, non me facían nada de gracia, máis ben poñíanme de mal humor, é probable que tamén por ser ditas desde o mal humor. Co paso do tempo, fóronme amolando menos ata chegar ao momento actual, que as considero divertidas e pertencentes a unha idiosincrasia familiar que xa forma parte de min.

Doume conta agora, de que cando desparezan, faltará algo na miña vida, faltarán meus pais, claro, e eso, anticipo será moi malo de levar pola miña parte. Pero non quero falar da pérdida neste momento, quero facelo deste patrimonio verbal da miña familia. O que vos vou contar non é máis que un exemplo do que fun oíndo cada vez que facía determinadas cousas e que cada un de vós compartiredes do mesmo xeito ou doutro moi parecido. É unha homenaxe aos pais e nais da miña xeración, desde o agarimo (non do barco focense, senón do sentimental).

"No meu carro non vas/vai á misa". Que pasada de exemplo! Esto viña sempre falando dalgunha compañía (amigo/a, colega) que ti elixiras e que a ela non lle gustaba moito. Era a súa maneira de expresar disconformidade coa túa xuntanza. En ocasións tamén mo dicía a min cando facía cousas que non ían coa súa forma de ser. Era unha maneira de dicir que unha persoa non lle caía ben, que non era trigo limpo ou que era moi diferente a ela.

Outra frase era "Hasta ahora, tú e máis eu non somos iguales". Esta era unha das miñas preferidas, cun rollo moi parecido a esa outra expresión menos empregada de "Hasta ahora, aínda hai clases, eh!". Quere dicir que non había que subirse á chepa, que non tiña que tratala de igual a igual, que ela é miña nai e non unha amiga, que quen poñía as normas nesa casa era ela e que o debate ao respecto quedaba pechado no mesmo momento que se pronunciaban esas palabras, sen tontería ningunha. O efecto provocado era o silencio e a aceptación, xusto o que ela pretendía.

"Pónteme coma a xente". Do máis gracioso e inconcreto que me podía atopar. Imaxinade que saía da casa 'coidadamente' mal peiteado (coidado que ela non apreciaba, por certo), ou que levaba os pantalóns rotos, ou cando aparecín cun pendente en cada orella… veña frase! Moito tempo pasei eu pensando quen era esa xente á que ela se refería. Serían persoas coa raia ao lado? Coa camisa por dentro? Cos pantalóns por encima do embigo? Xente seria desa? Xente aburrida? Eran máis xente que min? E o máis guai, se eles eran xente, que carallo era eu? E sería un bicho supoño, ou un animal raro… non sei. Supoño que querería dicir que fose normal… ese adxectivo tan difícil de definir e tan pouco motivador. Quen collóns quere ser normal de adolescente? E de maior? Acaso son máis normais esas vellas que tiñen o pelo de violeta? Non son esas máis punkys que calquera? Seguramente ela non se daba conta de que quen ela consideraba xente non eran máis que gilipollas (ou non).

"Es como 'peido de puta'". Pero alguén sabe quen ou que é eso? Nunca o entendín. Había alguén ao que lle chamaran así? Era un capullo de Foz? Era un piropo ou un insulto? É diferente o peido dunha puta que o de quen non é puta? Nin idea… nin idea. Ademáis, a cuestión é que mo dicía por moitas cousas. Que dicía unha tolería… 'peido de puta'! Que cambiaba de planes… 'peido de puta'! Que non tiraba a toalla para lavar… 'peido de puta'! Que poñía dúas veces seguidas a mesma camiseta… 'peido de puta'! Que non facía os deberes… 'peido de puta'! O curioso era que a meu pai tamén llo dicía, "Sodes como 'peido de puta'!"… imaxino que sería algo só para homes porque a miñas irmás nunca llelo dixo.

"Cólleme aquelo d'alí" ou "Colleme eso d'ahí". Esto sempre sucedía en contextos onde había moitos 'aquelos', moitos 'esos', moitos 'alís' e moitos 'ahís'. Poñédevos nunha cociña (con lavadeiro incluido… que aínda facía máis difícil o asunto), chea de sarténs, culleres, garfos, coitelos, potas, comida, manteis, servilletas, escumaderas, trapos, especias, produtos de limpeza… as de deus! Non será máis doado dicir o nome do que se quere e o lugar aproximado no que pode estar? Por exemplo, "cóllesme o pirixel que esta na cesta do lavadeiro?". Non! Para ela era mellor terme dando voltas con cara de pailán mirando para cincuenta sitios en vinte segundos ata que lle preguntaba "Pero que é o que queres, mamá?".

Agora ven unha frase de pasotismo máximo, unha expresión tipo "Pero tú…?", un ninguneo cun valor elevadísimo, o "Quen che dera que che dera corte!". Impresionante! Eu preguntándolle "Má, mañá vamos salir en Burela, vale?" e ela xa tiña resposta. Eu, "Hai unha bici en Baltasar chulísima, e non é mui cara, cen mil pesetas" e volta coa frase. Non había maneira! Bueno, sí que había… irlle co conto ao meu pai.

Parecida a esta última, estaba esa de "Non che había vir podre!". Do mesmo estilo e para as mesmas ocasións. Tanto valía unha como outra… ou a combinación das mesmas.

"Home… tú non es do teu tempo!". Canto a levo escoitado! Certo é que case sempre tiña razón, dicíamo porque o merecía e ten mérito que eu o diga agora pero é que fixen cousas que non eran de ser do meu tempo.

Agora, a frase máxima, a nai de todas as frases de nai e pai, ese sinsentido que crea cátedra, que é indiscutible a oídos de calquer neno ou nena, que non ten réplica posible, que desarma rapidísimo e que non pode desaparecer… por favor. Ten moitas apariencias pero sempre co xogo do xénero másculino e feminino dos substantivos. Esto é, "Má, vou pa plaia" e ela "Nin plaia… nin plaio!". "Má, quedei hoxe pa ir xogar ao baloncesto" e ela "Nin baloncesto… nin baloncesta!". É boísimo! O fallo foi meu, tiña que haberlle posto unha palabra que non puidera feminizar nin masculinizar… eu que sei, por exemplo, "Má, mañá vou salir". Non hai resposta, teríaa collida… ou non, a quen quero enganar, diríame un "Quen che dera que che dera corte" e listo.

E nada máis, creo que con esto chega. Hai moitas máis pero creo que xa as coñecedes e senón son esas, son outras do estilo. O que pretendo é mostrar o meu agrado por todo este pedazo de historia propia, de momentos inesquecibles, de vida. Son frases que me encantan e que recoñezo vou botar moito de menos cando xa non estén ahí… porque só serán lembranzas dun tempo pasado, recordos dun tempo mellor que tentarei traer ao presente repetíndollas aos meus fillos cun leve, prudente e apenado sorriso interior.